Unė as vetė ende nuk kam pasur mundėsinė qė tė lexoj biografinė e kėtij egjiptiani tė shquar, kėtij burri shteti qė bėri dhe la pas histori. Por kam lexuar vlerėsime shumė tė mėdha nga autorė tė shquar, tė cilėt vlerėsojnė jetėn dhe veprėn e shquar tė kėtij burri tė madh, i cili vlerėsohet tej mase pėr mesazhet e tolerancės dhe mirėkuptimit midis dy popujve problematikė, qė gjithė jetėn po e kalojnė nė konflikt "biblik", duke derdhur gjakun e shenjtė tė njėri-tjetrit.

Socio-psikologu i shquar bashkėkohor amerikan, Stefehen Covey, ka shumė tė drejtė qė mendon se Autobiografia e kėtij njeriu tė shquar, refleksionet e jetės personale dhe politike qė ai ka bėrė me veten e tij, edhe kur ishte nė Qelinė numėr 54, nė Burgun Qendror tė Kairos, i dėnuar pėr komplot nga Mbreti Faruk, por edhe kur koha e bėri President tė Egjiptit, mund t'i shėrbejnė "kohės sonė politike", e cila ka vėrtetė nevojė pėr "mesazhe paqėsore sadatjane". Ai me tė drejtė konsiderohet njė nga njerėzit model, pėr sjellje politike paqėsore, qė u ngrit fuqishėm mbi veten. Ai tė mėson vėrtetė dhe sjellja e tij politike, mund tė pėrdoret pozitivisht nga c135do politikan dhe qytetar qė ka nevojė tė ngjallė tek vetja humanizmin, dashurinė dhe tė zbojė urrejtjen nga vetja. Anvar Sadati, ishte politikani qė kapėrceu mbi paradigmėn "anti-izraelite" dhe me realizėm diti tė zotėrojė aftėsinė e tij, pėr tė fituar mbi veten. Kurba e tė menduari dhe tė vepruarit tė tij ishte gati "apokaliptike", pasi ai bėri atė qė nuk e kishte bėrė askush deri nė kohėn e tij, pėr tė pėrmirėsuar klimėn, besimin dhe marrėdhėniet arabo-izraelite.

Ishte ai qė e filloi jetėn e vet politike me deklaratėn patetike tė bėrė para mediave, se "Kurrė nuk do t'i shtrėngoj dorėn njė izraeliti, pėr aq kohė sa mbajnė tė okupuar qoftė edhe njė inc tė territorit arab". Nė atė kohė, fjalėt e tij: "Kurrė, Kurrė, Kurrė!", u brohoritėn nga turmat e elektrizuara nga urrejtja dhe shėrbyen pėr shumė kohė, si lajtmotiv pėr tė mbajtur tonet e ngritura tė konfliktualitetit midis popullit arab dhe izraelit. Megjithatė, ai ishte i madh, sepse diti tė priste dhe tė shfrytėzonte pozitivisht "kohėn e tij". Dhe kur ajo erdhi dhe Sadati u bė President i Egjiptit, ai ndryshoi radikalisht, nga mentaliteti i intolerancės sė politikės arkaike "Kurrė". Sadati u soll si politikan i madh, si lider i shkėlqyer i popujve tė kulturuar arabė, si negociator i talentuar, si "kavalier" i vėrtetė politik, me kundėrshtarėt e vjetėr tė popullit tė tij. Me ata qė ai nė njė moment urrejtjeje tha "Kurrė", bėri marrėveshjen e famshme tė Kemp Dejvidit, bashkė me Rabinin e pavdekshėm, shkoi nė Jeruzalem dhe vizitoi Parlamentin izraelit, Knesset, ideoi mė pas lėvizjen paqėsore mė tė madhe midis kėtyre dy popujve historikė. Pavarėsisht nga fundi tragjik i jetės personale, ai mbetet si simbol i tolerancės, mirėkuptimit dhe bashkėjetesės midis dy popujve, qė edhe sot nuk janė tė qetė me njėri-tjetrin. Atė e bėnė tė pavdekshėm, pikėrisht ata qė e vranė…

Nė kohėn moderne, asnjėherė: "Kurrė!"
Pikėrisht , kjo ide pėr nevojėn e botimit tė Autobiografisė sė Anvar Sadatit, mė lindi para ca ditėsh kur pashė nė njė emision nė TV, reagimet e disekuilibruara nacionaliste tė lidershipit serb, duke filluar nga Presidenti Tadic135, e deri tek intelektualė dhe qytetarė serbė, tė "helmuar" nga shovinizmi dhe megalomania e shfrenuar nacionaliste. Nuk ju kam besuar as syve dhe veshėve tė mi, pėr ato gjėra qė pashė dhe dėgjova pėrmes atij emisioni, pėr ngjarjet dhe situatėn aktuale nė Kosovė.

Jam tronditur vėrtetė shumė nga dimensionet e pabesueshme, gati nė formėn mė primitive tė mundshme, me gjykime dhe paragjykime tė fosilizuara, me tė cilėn dėgjova "arsyetime dhe argumentime" absurde, qė u shfaqėn nė unisonin nacionalist serb, qė fillonte nga Presidenti i tyre, e deri tek fshatari injorant i provincave tė thella tė Serbisė. Njė shovinizėm vėrtetė i dalė boje. Tonet e ngritura emocionale negative, gjuha e ashpėr militariste e mbushur me "municionin" e vjetėr nacionalist, qė i ka mbajtur kėta dy popuj nė njė bashkėjetesė tė pėrgjakshme, duket se nuk ka ndryshuar. Mė erdhi vėrtet keq, qė nė kohėn e sotme tė qytetėrimit modern, tė ketė liderė tė tillė qė vjellin helm nga goja e tyre dhe qė mė tė, helmojnė edhe ndėrgjegjen e popujve dhe marrėdhėniet e tyre. Nuk mund tė jesh i qetė, kur dėgjon nga goja e liderėve politikė dhe intelektualė tė Serbisė, deklarata tė ngjashme me atė qė tha Sadati pėr izraelitėt, por vetėm nė fillim tė karrierės sė tij. Kėshtu, mė duket se edhe liderėt e Serbisė, gabojnė historikisht kur mendojnė se "Kurrė" nuk do tė ndodhė, qė populli shqiptar i Kosovės tė fitojė tė drejtėn e tij legjitime pėr vetėvendosje, deri nė Pavarėsi tė pakushtėzuar, si njė proces i cili edhe pse duket gradual, nė thelb ėshtė i pakthyeshėm.

Liderėt e Serbisė, me sa duket, e kanė tė ndryshojnė "paradigmėn e vjetėr" tė tė menduarit dhe tė kuptojnė kohėn e ndryshuar, imperativat e reja imponuese dhe qytetėruese tė saj. Ėshtė e rėndė, qė nė qendėr tė Evropės tė ketė liderė politikė, kaq shumė tė verbuar nga ėndrrat e perėnduara nacionaliste, qė ndjellin pėrsėri gjak njerėzor, tė thonė "kurrė", pėr gjėra qė nuk ka dyshim, qė duan apo nuk duan, koha i ka vendosur nė "rend tė ditės" pėr zgjidhje. Liderėt e Serbisė sė Vjetėr, duhet tė ndėrgjegjėsohen, tė bėhen ca modernė dhe tė mos ngulin kėmbė, nė paradigmėn e vjetėr tė politikės nacionaliste "Kurrė". Sepse tashmė pavarėsia e Kosovės, nuk ėshtė mė nė dorėn e tyre, por tė vetė popullit shqiptar tė Kosovės dhe popujve tė etnive tė tjera, me tė cilėt do tė ēelet njė bashkėjetesė e re, me standarde tė barabarta tė qytetėrimit modern, jashtė paragjykimeve tė tė menduarit me "tabu" tė vjetra nacionaliste. Asnjė presion qė ushqehet nga mentalitete imperatoriste e perandorake, i pėrkthyer nė paradigmėn refuzuese kategorike "Kurrė", nuk mund tė ketė shans pėr sukses.

Liderėt e Serbisė sė Vjetėr, duhet besoj tė kenė kuptuar, qė kohėt tashmė kanė ndryshuar pėr ta dhe pėr tė gjithė popujt e Ballkanit. Fatet e popujve tani nuk i caktojnė, nuk i paravendosin dhe vendosin tė tjerėt, por vetė popujt, me mekanizma demokratikė, me vullnet tė lirė vetėvendosės. Pėr kėtė tė vėrtetė, janė bėrė tashmė tė ndėrgjegjshėm edhe shqiptarėt e Kosovės, tė cilėt, pėrfundimisht janė pranė ėndrrės sė tyre shekullore pėr tė qenė tė pavarur, dhe jashtė sundimit dhe imponimit perandorak tė Serbisė.